Οι επικονδυλίτιδες του αγκώνα αποτελούν μία από τις συχνότερες αιτίες πόνου στην περιοχή του αγκώνα, επηρεάζοντας κυρίως άτομα με επαναλαμβανόμενες κινήσεις του άνω άκρου. Αν και η ονομασία παραπέμπει σε φλεγμονώδη κατάσταση, στην πραγματικότητα πρόκειται για εκφυλιστική αλλοίωση των τενόντων που καταφύονται στον έσω ή στον έξω επικόνδυλο του βραχιονίου οστού. Η συχνότερη μορφή είναι η έξω επικονδυλίτιδα, γνωστή και ως tennis elbow, ενώ η έσω επικονδυλίτιδα αποκαλείται golfer’s elbow. Η σωστή διάγνωση και έγκαιρη θεραπεία είναι καθοριστικές για την αποκατάσταση της λειτουργικότητας του άνω άκρου και την αποφυγή επιπλοκών.
Μορφές και αιτίες επικονδυλίτιδας
Η επικονδυλίτιδα κατατάσσεται σε δύο βασικούς τύπους, ανάλογα με την εντόπιση της βλάβης:
- Έξω επικονδυλίτιδα (lateral epicondylitis): Εμφανίζεται στην εξωτερική πλευρά του αγκώνα και σχετίζεται με υπερβολική χρήση των εκτεινόντων μυών του καρπού και των δακτύλων. Συχνά αφορά άτομα που ασκούν δραστηριότητες όπως το τένις, η χειρωνακτική εργασία, ή η χρήση εργαλείων και υπολογιστή.
- Έσω επικονδυλίτιδα (medial epicondylitis): Προκαλείται από υπερβολική χρήση των καμπτήρων μυών του καρπού και εμφανίζεται στην εσωτερική πλευρά του αγκώνα. Παρατηρείται συχνότερα σε άτομα που ασχολούνται με το γκολφ, το ρίξιμο ή δραστηριότητες που απαιτούν ισχυρή σύλληψη.
Κοινός παρονομαστής και στις δύο μορφές είναι οι επαναλαμβανόμενες κινήσεις που οδηγούν σε μικροτραυματισμούς στους τένοντες. Με τον χρόνο, οι μικροτραυματισμοί δεν προλαβαίνουν να επουλωθούν, οδηγώντας σε χρόνιο εκφυλιστικό φαινόμενο, γνωστό και ως τενοντοπάθεια.
Επικονδυλίτιδες αγκώνα: Συμπτώματα και κλινική εικόνα
Τα βασικά συμπτώματα που εμφανίζονται στις επικονδυλίτιδες είναι:
- Πόνος στην έξω ή έσω πλευρά του αγκώνα, ανάλογα με τον τύπο.
- Ευαισθησία στην πίεση στον επικόνδυλο και στους γύρω τένοντες.
- Πόνος που επιδεινώνεται με κινήσεις του καρπού, κυρίως κατά την έκταση ή κάμψη.
- Δυσκολία στην εκτέλεση καθημερινών δραστηριοτήτων, όπως το σφίξιμο ή η ανύψωση αντικειμένων.
- Πόνος που μπορεί να ακτινοβολεί στο αντιβράχιο.
- Ελάττωση της δύναμης σύλληψης.
Στα πρώιμα στάδια, τα συμπτώματα εμφανίζονται κυρίως μετά από έντονη δραστηριότητα. Στα προχωρημένα, ο πόνος μπορεί να εμφανίζεται ακόμη και στην ηρεμία. Είναι σημαντικό ο ασθενής να ζητήσει ιατρική βοήθεια εγκαίρως, ώστε να αποφευχθεί η χρόνια φάση της τενοντοπάθειας.
Διάγνωση της επικονδυλίτιδας
Η διάγνωση βασίζεται κυρίως στο ιστορικό και την κλινική εξέταση. Ο γιατρός θα εντοπίσει την περιοχή του πόνου και θα αξιολογήσει την πρόκληση συμπτωμάτων με ειδικές κινήσεις του καρπού και του αγκώνα. Στη έξω επικονδυλίτιδα, χαρακτηριστικός είναι ο πόνος κατά την έκταση του καρπού με αντίσταση, ενώ στη έσω επικονδυλίτιδα ο πόνος προκαλείται κατά την αντίσταση στην κάμψη.
Σε περιπτώσεις όπου η διάγνωση δεν είναι ξεκάθαρη ή απαιτείται διαφοροδιάγνωση από άλλες παθήσεις (π.χ. παγίδευση νεύρων, αρθρίτιδα), ενδείκνυνται απεικονιστικές εξετάσεις:
- Ακτινογραφία, για αποκλεισμό οστικών βλαβών.
- Υπερηχογράφημα, για εκτίμηση της κατάστασης των τενόντων.
- Μαγνητική τομογραφία (MRI), ιδιαίτερα χρήσιμη σε εμμένοντα ή άτυπα περιστατικά, για τον εντοπισμό εκφυλιστικών αλλοιώσεων ή ρήξεων των τενόντων.
Επικονδυλίτιδες αγκώνα: Θεραπευτική προσέγγιση
Η πλειονότητα των περιπτώσεων αντιμετωπίζεται επιτυχώς με συντηρητική αγωγή, χωρίς ανάγκη χειρουργικής παρέμβασης. Οι βασικοί άξονες περιλαμβάνουν:
- Ανάπαυση και τροποποίηση δραστηριοτήτων.
- Τοπική εφαρμογή πάγου και μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα.
- Φυσικοθεραπεία, με στόχο την ενδυνάμωση των μυών του αντιβραχίου και την αποκατάσταση της κινητικότητας. Περιλαμβάνει τεχνικές μάλαξης, διατάσεις και ασκήσεις ενδυνάμωσης.
- Περίδεση με ειδικό νάρθηκα (epicondylitis strap), που μειώνει την τάση στον πάσχοντα τένοντα.
- Εγχύσεις κορτικοστεροειδών, σε επιλεγμένες περιπτώσεις, για άμεση ανακούφιση του πόνου. Ωστόσο, η χρήση τους πρέπει να γίνεται με φειδώ λόγω πιθανών παρενεργειών.
- Εγχύσεις PRP (Platelet-Rich Plasma), οι οποίες αξιοποιούν τους αυξητικούς παράγοντες του ίδιου του ασθενούς για να προάγουν την επούλωση.
- Κρουστικός υπέρηχος (shockwave therapy), για χρόνιες περιπτώσεις.
Η συστηματική και στοχευμένη φυσικοθεραπευτική παρέμβαση αποτελεί τη βάση της συντηρητικής θεραπείας και συμβάλλει καθοριστικά στη βελτίωση της λειτουργικότητας του άνω άκρου.
Χειρουργική θεραπεία και πρόγνωση
Η χειρουργική αντιμετώπιση εξετάζεται μόνο όταν η συντηρητική αγωγή αποτύχει μετά από διάστημα 6-12 μηνών. Η επέμβαση περιλαμβάνει:
- Αφαίρεση του εκφυλισμένου τμήματος του τένοντα.
- Απελευθέρωση της έκφυσης από τον επικόνδυλο.
- Επανένωση του υγιούς τένοντα, όταν απαιτείται.
Πραγματοποιείται συνήθως με ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές (αρθροσκοπικά ή με μικρή τομή). Η μετεγχειρητική αποκατάσταση περιλαμβάνει φυσικοθεραπεία, ενώ η επιστροφή σε πλήρη δραστηριότητα αναμένεται σε 3-6 μήνες. Τα ποσοστά επιτυχίας είναι υψηλά, με σημαντική βελτίωση των συμπτωμάτων στο μεγαλύτερο ποσοστό των ασθενών.
Η πρόγνωση των επικονδυλίτιδων είναι καλή, ιδιαίτερα όταν η θεραπευτική αντιμετώπιση είναι έγκαιρη και εξατομικευμένη. Η συμμόρφωση του ασθενούς στις οδηγίες παίζει καθοριστικό ρόλο στην αποκατάσταση.
Οι επικονδυλίτιδες αγκώνα είναι συχνές αλλά θεραπεύσιμες παθήσεις, με κυρίαρχο χαρακτηριστικό τον πόνο στην έξω ή την έσω πλευρά του αγκώνα. Η έγκαιρη διάγνωση και η εφαρμογή μιας στοχευμένης, συντηρητικής προσέγγισης προσφέρουν στις περισσότερες περιπτώσεις πλήρη αποκατάσταση. Η πρόληψη βασίζεται στην αποφυγή υπερβολικής φόρτισης και στην εφαρμογή σωστής εργονομίας κατά τις καθημερινές ή επαγγελματικές δραστηριότητες. Όταν τα συμπτώματα επιμένουν, η χειρουργική θεραπεία αποτελεί αποτελεσματική λύση. Η συνεργασία με εξειδικευμένο ιατρό και φυσικοθεραπευτή αποτελεί θεμέλιο για την επιτυχή αντιμετώπιση της πάθησης.
Ο Ορθοπαιδικός Χειρουργός Γεώργιος Φλεβαράκης διαθέτει πολυετή εμπειρία στη διενέργεια αρθροσκοπικών και αρθροπλαστικών επεμβάσεων. Εάν επιθυμείτε να λάβετε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις επικονδυλίτιδες αγκώνα, επικοινωνήστε μαζί μας για εξατομικευμένη εκτίμηση και θεραπεία.
